Netcongestie is één van de grootste obstakels van elektrificatie, en daarmee van de energietransitie. Nu warmtepompen op grote schaal worden ingezet, neemt de druk op het elektriciteitsnet toe. Luchtwarmtepompen zijn veel populairder dan bodemwarmtepompen, maar ze vragen ook een stuk meer elektriciteit als de buitentemperatuur laag is. Dat komt doordat de Coefficient Of Performance (COP) van luchtwarmtepompen afhankelijk is van de buitentemperatuur, daar waar de COP van bodemwarmtepompen het hele jaar door nagenoeg constant blijft.

Pieter Heij schreef bij Enodes zijn masterscriptie voor de studie Science, Business & Innovation (Vrije Universiteit Amsterdam) over de vraag hoe de bodemwarmtepomp kan worden ingezet voor de elektrificatie van de Nederlandse woningsector, terwijl hiermee de druk op het net beperkt blijft.

Zo bleek dat bodemwarmtepompen zoveel mogelijk slim moeten zijn en compatibel met Home Energy Management Systems (HEMS). Deze systemen vormen het besturingscentrum van de slimme elektrische installaties in huis, zoals de warmtepomp, de zonnepanelen en de laadpaal. De HEMS kan vervolgens het energieverbruik optimaliseren voor alle installaties. Onlangs ontwikkelde TNO het S2-protocol, waarmee de HEMS ook kan bijdragen aan netcongestieverlichting. Hoe dit er precies uit zal zien is nog niet helemaal duidelijk, maar in de Actieagenda netcongestie laagspanningsnetten is al opgenomen dat de HEMS op termijn de standaard wordt om zo het net efficiënter te gebruiken.

Verder moeten de compressors van bodemwarmtepompen genoeg vermogen kunnen leveren, zodat de elektrische bijverwarmers zo min mogelijk hoeven bij te springen. Een kilowatt vermogen uit een warmtepompcompressor is aanzienlijk kostbaarder dan een kilowatt uit een elektrisch element, waardoor fabrikanten soms compressors met minder vermogen gebruiken om kosten te drukken. Verwarmen met een elektrisch element betekent echter een COP van 1 en dus meer druk op het net, wat in het licht van netcongestie tot een minimum beperkt zou moeten worden.

Een grote barrière voor de adoptie van bodemwarmtepompen is de hoge investering. Deze kan worden gedrukt in het geval van collectieve aanpak. Door als woonblok gezamenlijk te investeren in een bodemwarmtepomp, kunnen de kosten per huishouden aanzienlijk afnemen ten opzichte van individuele aanpak.

Tot slot vormt de ruimte voor de boorgaten nog een behoorlijke hindernis. Zeker in bestaande wijken is het vaak lastig om genoeg ruimte te vinden om deze te plaatsen. Bij de bouw van nieuwe woonwijken is het vaak makkelijker om een bodemwarmtepomp te integreren, mits deze plannen in een vroeg stadium worden meegenomen.