Organisatorische uitdagingen bij energy hubs op bedrijventerreinen.

Er wordt veel geëxperimenteerd met energy hubs op bedrijventerreinen als mogelijkheid om netcongestie te verlichten. Dit brengt natuurlijk complexe technologische vraagstukken met zich mee, maar er komen ook allerlei organisatorische en bestuurlijke uitdagingen bij kijken. Collega Jesse Aalders schreef zijn masterscriptie voor de studie Innovation Sciences (UU) en deed onderzoek naar deze organisatorische en bestuurlijke uitdagingen.

Hij onderzocht drie bedrijventerreinen in Nederland. De eerste stap was om de belangrijkste stakeholders en hun belangen te identificeren. Dit zijn netbeheerders, gemeenten, de bedrijven en hub managers. Hoewel hun belangen verschillend zijn, conflicteren deze vaak niet. Verder ondervond Jesse dat deze stakeholders allemaal een vergelijkbare mate van invloed hebben op het besluitvormingsproces.

Vervolgens bekeek hij welke interacties er tussen de verschillende stakeholders plaatsvinden om zo in kaart te brengen welke samenwerkingen er onderling bestaan. De mate van samenwerking tussen de verschillende partijen bleek hoog en de hub managers bleken hier een belangrijk aandeel in te hebben als verbindende factor.

Uit interviews met de verschillende stakeholders werd duidelijk welke barrières en uitdagingen er bestaan. Zo bleek dat business cases vaak minder interessant lijken dan dat ze zijn, omdat de voordelen van maatschappelijke zaken als netcongestieverlichting moeilijk in financiële termen uit te drukken zijn. De hoge initiële kosten in combinatie met lange terugverdientijden dragen eraan bij dat het lastig is om de initiatieven economisch levensvatbaar te maken. Omdat de uitwerking van de energy hubs onzeker is, blijkt het een uitdaging om voldoende kapitaal te verzamelen. Ook discussiëren de stakeholders over wie verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid draagt voor de gedeelde assets. Verder is het niet voor elke stakeholder duidelijk welke rol deze heeft binnen het project, waardoor soms niemand verantwoordelijkheid oppakt wanneer zich een probleem aandient. Daarbij komt dat wet- en regelgeving zich steeds ontwikkelen, wat lastig is om bij te benen. Dan  bestaan er nog verschillende technologische uitdagingen. Het blijkt bijvoorbeeld lastig om de energy hub te integreren met het bredere energiesysteem. Tot slot kwamen gedragswetenschappelijke barrières aan het licht, zoals afkeer van verandering.

Jesse formuleerde gerichte oplossingen om met deze uitdagingen om te gaan. Zo dienen maatschappelijke winsten die niet direct in financieel voordeel te formuleren zijn wel gekwantificeerd te worden. Om de drempel die wordt gevormd door de hoge initiële kosten te verlagen, zou steun van overheden met name in de beginfase zeer helpen. Dit kan financiële steun betreffen, maar ook het leveren van projectleiders of hub managers draagt bij aan het verlagen van de financiële drempel. Verder is nieuw beleid nodig dat specifiek voor energy hubs in het leven is geroepen, zodat problemen rond aansprakelijkheid van gedeelde assets kunnen worden weggenomen. Daarnaast moet gezocht worden naar een standaard set-up voor de organisatie binnen energy hubs. Jesse adviseert om elementen van top-down en bottom-up organisatie te combineren. Ook moet de vormgeving van wet- en regelgeving rond energy hubs zo snel mogelijk worden afgerond en moeten relevante stakeholders geïnformeerd worden over eventuele ontwikkelingen hierin. Mensen met technologische expertise moeten in een vroeg stadium betrokken worden in het project om technologische barrières te verhelpen. Goede communicatie en samenwerking tussen de regionale netbeheerders en TenneT helpt bij het integreren van energy hubs in het huidige energiesysteem. Tot slot is een hoge mate van communicatie tussen de betrokken partijen essentieel voor het verhelpen van gedragswetenschappelijke barrières. Het verhogen van de organisatiegraad op bedrijventerreinen speelt daarbij een belangrijke rol.

We bedanken Jesse voor zijn interessante onderzoek en feliciteren hem met het behalen van zijn master. We nemen je aanbevelingen ter harte!